Pojęcia recyklingu i utylizacji w ostatnich latach stosunkowo często pojawiają się w dyskursie publicznym – przede wszystkim jako efekt dużego nacisku, jaki został położony w gospodarce na ekologię i ochronę środowiska. Chociaż niekiedy traktowane równorzędnie, nie oznaczają wcale tych samych procesów. Czym różnią się między sobą i jakie są między nimi podobieństwa?
Recykling, czyli przetwarzanie z odzyskiem
Recykling to termin, który może kojarzyć się z charakterystyczną grafiką, która doskonale odzwierciedla charakter tego procesu. Trzy strzałki ułożone w formę koła jednoznacznie sugerują stały obieg surowców w procesach gospodarczych. Cykl ten jest analogiczny do obrotu materii i energii w przyrodzie – z tą różnicą, że w procesie recyklingu nie zawsze udaje się odzyskać 100% materiału.
To efekt tworzenia wyrobów wieloskładnikowych, jak foliowane kartony do napojów czy impregnowane tkaniny, z których surowce po przetworzeniu mogą być odzyskane tylko częściowo. Od idealnego obiegu materii recykling różni się też tym, że odzyskany w tym procesie surowiec ma nieco niższą jakość, zazwyczaj znajdują się w nim domieszki zanieczyszczeń, które obniżają jego klasę. Przykładem jest tworzywo sztuczne, w każdej kolejnej obróbce przeznaczane na wyroby o niższym standardzie. Spojrzeć można również na makulaturę, która nie nadaje się do produkcji papierów wartościowych, a jedynie do produktów gorszej kategorii, jak papier gazetowy czy toaletowy.
Utylizacja, czyli niszczenie prawie bez odzysku
Utylizacja jest procesem przetwarzania odpadów, które nie nadają się do recyklingu. To śmieci o wysokiej toksyczności, nieprzetapiane, niemożliwe do wykorzystania jako składnik nowego produktu. Procesom utylizacji szczególnie poddaje się te odpady, które stanowią poważne zagrożenie dla środowiska i zdrowia człowieka. Do takich zalicza się miedzy innymi chemiczne odpady przemysłowe. Neutralizacja odpadów wykonywana jest przez specjalistyczne firmy, które dysponują właściwą aparaturą, urządzeniami oraz środkami do przeprowadzenia takiego procesu w bezpieczny i efektywny sposób. Potrzebna jest też odpowiednia wiedza, dzięki której możliwa jest np. neutralizacja kwasów odpowiednimi odczynnikami chemicznymi.
Jedną z metod utylizacji jest spalanie, którego wyjątkowość polega na tym, że efektem jest powstawanie dużych ilości energii termicznej. Chociaż z założenia proces ten nie powoduje odzysku surowców, to w jego przypadku można mówić o odzyskanej energii.